83. Rocznica Zbrodni Katyńskiej

W dniu 14 listopada 2007 roku, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił dzień 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Spośród około 22 tys. polskich oficerów zamordowanych na terenie Związku Radzieckiego, 4 428 spoczęło w grobach katyńskich.

Ziemia świętokrzyska poniosła olbrzymie straty w wyniku sowieckiej agresji. Według aktualnych danych, liczba ofiar NKWD z terenów dawnego województwa kieleckiego w jego granicach z 1939 roku wynosi co najmniej 2 354 oficerów służby stałej jak i rezerwy. Straty te stawiają nasz region na piątym miejscu wśród szesnastu województw II Rzeczpospolitej. Kilku oficerów i policjantów pochodziło z terenu powiatu staszowskiego, m.in. zamordowani w Katyniu: kpt. Jan Raczyński, por. Józef Jaroń, ppor. Zygmunt Żelawski i ppor. Ignacy Wróblewski, a także policjanci zamordowani w Miednoje: przodownik Karol Gomuła, przodownik Aleksander Lisicki, starszy posterunkowy Marcin Madej, starszy posterunkowy Stanisław Dziewięcki oraz posterunkowi: Adam Pastwa, Władysław Urbański i Stefan Müller.

W atmosferę tamtych strasznych czasów przenosi nas film Andrzeja Wajdy „Katyń”, którego premiera miała miejsce 17 września 2007 roku w Warszawie. Swoje dzieło Andrzej Wajda zadedykował Rodzicom, w jednym z grobów katyńskich odnaleziono zwłoki jego ojca kpt. Jakuba Wajdy. Pod koniec filmu widzimy autentyczny notes, w którym mjr piechoty Adam Solski notował swój pobyt w niewoli sowieckiej – od 28 września 1939 roku do chwili śmierci w dniu 9 kwietnia 1940 roku. W filmie właścicielem notesu był Andrzej – rotmistrz 8. pułku ułanów, grany przez Artura Żmijewskiego. Wykorzystano autentyczne cytaty z pamiętnika mjr. Adama Solskiego: „9.04.1940. Piąta rano. Od świtu dzień rozpoczął się szczególnie. Wyjazd karetką więzienną w celkach (straszne!). Przywieziono nas gdzieś do lasu, coś w rodzaju letniska. Tu szczegółowa rewizja. Zabrano zegarek, na którym była godzina 6.30 (8.30 czasu polskiego). Pytano mnie o obrączkę. Zabrano ruble, pas główny, scyzoryk.” W Katyniu zamordowano także kpt. artylerii konnej Kazimierza Solskiego – brata mjr. Adama Solskiego. Natomiast w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku, zginął syn kapitana Leszek Solski, który znalazł się w składzie polskiej delegacji na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, której ofiarami byli jego ojciec Kazimierz i stryj Adam.

Tekst: Jan Mazanka
Foto: archiwum Muzeum Katyńskiego w Warszawie